maandag 20 april 2009

Namen van religieuzen

Biekorf 2009-1 - Bij het ontstaan van abdijen en in de vroege monastieke periode lijkt het erop dat monniken onder hun eigen naam intraden. Benedictus zegt daar niets over in zijn Regel. Vanaf wanneer zijn kloosterlingen dan wel overgegaan tot het aannemen van een kloosternaam? Waarom gebeurde die naamsverandering? Zijn er uit onze streek tijdens de middeleeuwen mannelijke of vrouwelijke religieuzen bekend waarvan we zowel de echte naam én de kloosternaam kennen? - Herman Hauwaerts

Washington en Brugge?

Biekorf 2009-1 - In 1759 trouwde George Washington, de toekomstige eerste president van de Verenigde Staten, met Martha Dundridge. Het huwelijk bleef kinderloos. Martha was de weduwe van Daniël Parke Custis, van wie zij twee kinderen had. Daniël Custis was een grootgrondbezitter. De landerijen die Washington bezat, werden samengevoegd met die van zijn vrouw en stiefkinderen en telden gezamenlijk 6.000 hectaren. Naar verluidt zou er een verwantschap bestaan tussen Daniël Parke Custis en de Brugse schepen en advokaat Charles Custis (1704-52), welbekend auteur van De Jaer-boecken der Stadt Brugge (1738). Weet iemand daar meer over? - Frans Baekelandt

De draak steken

Biekorf 2009-1 - ‘Met iets/of iemand de draak steken’ zal wel met Sint-Joris te maken hebben. Maar hoe kreeg deze zegswijze dan de betekenis die we er nu aan geven, met name spotten, belachelijk maken? - B.

Voetloper

Biekorf 2009-1 - Een rekeningpost met betrekking tot de kanaalverbinding Brugge-Duinkerke gaat als volgt: bij hem verschoten an een voetlooper ghegaen synde met brieven naer dunckercke raeckende deze reviere in sporcle xvic vijfvenvichtich … Waren voetlopers boden of brievenbestellers die effectief te voet boodschappen overbrachten (WNT s.v. ‘voetlooper’ spreekt over ‘loopende boden’). Of is dat een algemeen begrip, ook voor boden te paard? Wanneer verschijnt de ‘voetloper’ in de bronnen? En wat waren de afstanden die effectief te voet werden afgelegd? - Eduard Vyvey

Sevens en Moyersoen

Biekorf 2009-1 - In mijn exemplaar van Theodoor Sevens’ Handvesten rakende de wederoopers en de calvinisten der XVIde eeuw (Kortrijk, s.a) staat een handgeschreven opdracht uit 1925 van de auteur aan “R. Moyersoen, oud-Minister en Burgemeester der stad Aalst ten bewijze van dank en hoogachting”. Wat hadden Sevens en Moyersoen met elkaar? - B.

De parabel van de zaaier

Biekorf 2009-1 - De parabel van de zaaier is de enige parabel in het Nieuw Testament waarvan meteen ook een verklaring wordt gegeven. De stof van deze parabel is overigens ouder. Ik ben op zoek naar alle interpretaties (bijvoorbeeld in sermoenen) van deze parabel, vanaf zijn ontstaan tot vandaag. Alle verwijzingen, ook en vooral naar handschriftelijke bronnen, zijn welkom. - Jozef Lamote, Zwevegem

De familie Breyne

Biekorf 2009-1 - Jacob Breyne (1637-1697) is de zoon van een Nederlands koopman die naar Dantzig (Gdansk) uitweek. Hij maakte er naam als botanicus en publiceerde over de plantenwereld. Ook zijn zoon Johan Philipp heeft enige reputatie verworven in de botanica. Ik ben op zoek naar de voorouders van Jacob Breyne. Is het denkbaar dat ze uit Vlaanderen afkomstig zijn, in de 16de eeuw zijn gevlucht naar de Noordelijke Nederlanden en zo naar Dantzig? - Jan Breyne, Oostkamp

Olstrot

Biekorf 2009-1 - In de rekening van de Brugse Sint-Salvatorkerk uit 1414 staat: ghemaect zyn van valensinsche steene of van steene van olstrot daerof dat gewrocht es te Cuelne de dom. Wat is olstrot? - Peter De Baets

Palmen en vijgen

Biekorf 2009-4 - Gelezen in een verkoopakte van en stuk grond in Sint-Kruis bij Brugge in 1588: een perceel van 4 gemeten 2 lijnen en 16 roeden naast een dreef naar een landhuis; dit stuk land was ‘vroeger’ een boomgaard, gedeeltelijk met ‘opgaende olijven’ (doorstreept en erboven geschreven: ‘palmen’), rondom omsloten met doornhaag. De bomen waren intussen gerooid. Zijn olijfbomen of palmen uit andere bronnen bekend (late middeleeuwen, 16de eeuw)? - Ludo Vandamme

Biekorf 2009/1: inhoud


Artikelen
Johan VAN EENOO De spinette: de hommel van West-Vlaanderen 1-23
Paul HUYS Van een vrouw die zich driemaal liet dopen … 24-26
Karel DE CLERCK De laatste jaren (1958-1975) van het Opvoedingsgesticht
te Brugge (1922-1975) 27-33
Jan VAN ACKER Leopold I in Ieper? 34-36
Peter DE BAETS Het verhaal van Mary Goggin (Oostende 1816) 37-39
Andries VAN DEN ABEELE Henri De Hoon (1850-1932) 40-44
Jozef HEUS Van gemeenteschooltje pesten naar een modus vivendi
te Zande (1885-1896) 45-53
Ronald VAN BELLE Oorlogsverslaggeving in Brugge over de Vlaamse armada
tijdens de 17de eeuw 54-65
Alfons DEWITTE Vroeger weelde in de Sint-Donaaskerk in Brugge (1455-1463) 66-68
Andries VAN DEN ABEELE Jozef Noos(1766-1826) 69-71
Edmond ROOBAERT Meer over meester en heer Ghislenus de Vroede,
pastoor van de Kapellekerk te Brussel 72-76
Jean Luc MEULEMEESTER Nog over Franciscus-Josephus Beyts 77-80
Andries VAN DEN ABEELE Charles Donny (1761- 1831) en zijn familie 81-88

Mengelmaren
Gysselings Toponymisch Woordenboek herzien (Frans Debrabandere) 65. - Laatmiddeleeuwse beschilderde grafkelders in Brugge (LV) 68. – Hulde aan Michiel Hoornaert, oud-voorzitter van de Brugse Napoleonisten, 1871 (Marc Van Hoonacker) 76. - Spoker van Reinaert de Vos (L.V.A.) 80. – Bestraffing van sodomie door verdrinking (Ronald Van Belle) 89-90. – In memoriam Michiel De Bruyne (Lucien Van Acker) 90. – Grafschriften en herinneringen aan Vlaamse kapers (Ronald Van Belle) 91-92. - Vossenstaart (Peter De Baets) 92-93. – Eendenkooien: bijna vergeten, opnieuw ontdekt (LV) 94. – Opslare (Peter De Baets) 95. – Is’t niet, ‘t is leute in Zonnebeke (LV) 96-97. – Einde van de kantonale onderwijsbibliotheken (Alban Vervenne) 97. – Wintweech (Luc Goeminne) 97. - Oude of nieuwe spelling: au of ou (Eduard G. Vyvey) 98. – De aantrekkingskracht van de barge (Koen Calis) 98. – Vereeniging ter Verspreyding van Goede Boeken (LV) 99. - Franciscus Florius Florentinus (A.D.) 100. - Goed gezegd: uit Brugse stadsrekeningen (A.D.) 100. – Traditie en vernieuwing (B.) 100.

Beantwoorde vragen
Berecht vander seemte (Frans Debrabandere, Lucien Van Acker) 96; Artikelen: Leopold I in Ieper (Jan Van Acker) 34-36. - Jozef Noos (Andries Van den Abeele) 69-71. – Ghislenus de Vroede (Edmond Roobaert) 72-76. - De Brugse primus Franciscus-Josephus Beyts (Jean Luc Meulemeester) 77-80 – Charles Donny (Andries Van den Abeele) 81-88

Boekbesprekingen
A. Ceulemans, Spoker in Reinaert de Vos (Gezelliana) 80. – A. Verstraeten, D. Karelse & A. Zwaenepoel, Eendenkooien in Vlaanderen (Monumenten, Landschappen & Archeologie) 94. – Is ’t niet, ’t is leute en andere spreuken, spreekwoorden en zegswijzen uit de tijd van toen 96-97. – J. Weijermans, Goede boeken in het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden 1815-1830 (De Gulden Passer) 99. – G. Tournoy, An Italian scribe at Bruges (Medieval manuscripts in transition) 100.

Kleine verscheidenheden uit Vlaamse bronnen 101-102 (PDB)
Benderen – Bueterboor – Den – Eau de Hongrie – Kleuterspaan – Leeg paard – Primagie – Scharulle – Schuim - IJsgang

Vraagwinkel 103-104
Palmen en vijgen – Olstrot – De familie Breyne – De parabel van de zaaier – Sevens en Moyersoen – Voetloper – De draak steken – Washington en Brugge – Kloosternamen

Prenten
Tekening van de pinette van André Depraeter, 8. – Tekening van de spinet van Johan Van Eenoo, 9. - Henri De Hoon (foto), 41. – Houten beeldhouwwerkje voor de Brugse primus F.J. Beyts, 1782, 78. – ‘De misdaad van sodomie’ bij Joos de Damhouder (houtsnede), 89. – Broeder Kornelis en de ‘secrete penitentie’ (ets), 93.