donderdag 12 juni 2008

Biekorf 2008/2: inhoud


Artikels

Johan Beun, De heernissen van de kerk van Mesen in Lampernisse en Oostkerke 145-160
Peter De Baets, Waar lag Fraxerias? 161-164
Jan Van Acker, De vlag van Joe English voor de Veurnse studentenbond 165-177
Paul Trio & Marjan De Smet, Roeselaarse kapelaans in de Zonnebeekse databank (Doza) 178-189
Danny Everaert, Militair en moordenaar. Nog over asielrecht op het gewijde 190-194
Johan Decavele, De studies en de carrièrestart van de Bruggeling Daniël du Tertre, 1556-1563. Een pad vol hindernissen 195-198
Andries Van den Abeele, Zes eeuwen Gruuthusehandschrift en zijn mogelijke eigenaars. Deel 2: Van Ten Berghe naar Den Haag 199-214
Karel De Clerck, Herinneringen aan Frank Baur weer opgeroepen 215-217
Georges van Walleghem De klank van het volk. Liederen van na de laatste wereldoorlog, 218-227
Alfons Dewitte, Feesten in Brugge. Commentaar bij het Gruuthusehandschrift, 228-230

Mengelmaren
Opnieuw het middeleeuwse psalter (Alfons Dewitte) 164. – Bochude (Gijs Nederlof) 177. – Volksgeneeskunde (A.B.) 189. – Bruggen te Brugge (A.D.) 194. – De fundatie van een rijke weduwe: Avascone Robesons, 1231 (A.D.) 198. – In veste nuptiali, 1235: koorknapen op hun paasbest (A.D.) 218. – Helena Wille promoveert op de natuuralbums van Karel van Sint-Omaars (LV) 231-232. – Brugs en Antwerps: de standaardtaal van de Nederlanden in de 16de eeuw (Johan Decavele) 232-233. – Herinnering aan de hongersnood van 1587-1588 te Brugge (Peter De Baets) 233. – Vrachtschepen in de Brugse haven, 1575 (Peter Hautekiet en LV) 234-235. – Kapoenen, een vet lam en ander lekkers voor bisschop De Rodoan, 1615 (LV) 235-236. – Wiegendrukken verzamelen (LV) 236-237. – Verzamelaars in de ban van boeken (LV) 237-239. – Binnenkijken in brouwerijen in Brugge in de 16de eeuw (LV) 239-241. – De grafzerk van Marie Wais (1341) in de Sint-Salvatorskathedraal in Brugge (Ronald Van Belle) 241-242. – (Frans-)Vlaanderen schenk een fregatschip aan koning Lodewijk XV (1762) (Cyriel Moeyaert) 243-244. – Jean Semont (+1414) en de Doornikse werkplaatsen voor boekverluchting (Alfons Dewitte) 244-245. – Internationale belangstelling voor Bonaventura Vulcanius (1538-1614) (LV & ADW) 245-246. – Wat ick vermach: Jeremias Bastingius en Ieper, 1583 (LV) 246-247


Beantwoorde vragen

De strooien graaf van Ieper (Pierre E.A. Mylle) 247. – De pottenbrekers van Vlamertinge (Pierre E.A. Mylle) 248. – Wielerbanen van weleer (Ferdy Callewaert, Bernard Delange, Pierre Mattelaer, Pierre E.A. Mylle, Philippe De Gryse) 248-250. – De familie De Grave in Ursel (Joke Verfaillie, Ronny Debbaut, Filip Bastiaen) 250-251. – Slijpstenen (Paul Denys, Alfons Theuninck) 251-252. – Hanenkampen (Jacques Beun) 252

Boekbesprekingen

M. De Schepper, A. Kelders & J. Pauwels, In de ban van boeken: grote verzamelaars uit de negentiende eeuw in de Koninklijke Bibliotheek van België, 237-239. – H. Anseeuw, Er is leven in Brugge, 1856-2000, 240-241. - D. Vanwijnsberghe, Moult bons et notables: l’enluminure tournaisienne à l’époque de Robert Campin, 244-245

Kleine verscheidenheden uit Vlaamse bronnen 253-254
Doppen – pricstoel – versschen – veughelgaijoele

Vraagwinkel
255-256
Mendes de Leon – Haarsnijdereijen – Portret van Pieter Lanchals – Manillen – Expo 1935 – Conporsoen – Elfstedenronde – Tieltse kaas en boter – Waar ligt Gerina – Bijzondere grafschriften – Sweyghende tol

Prenten: Kaartje met de heernissen van de kanunniken van Mesen in Lampernisse en Oostkerke, 146 – Fraxenar in Karolingische minuskel, 162 – De vlag van de Veurnse studentenbond en de ontwerptekening door Joe English, 166 – Het wapen van Veurne naast een studerende jongeling (diploma Bisschoppelijk College Veurne, tekening Joe English in 1917) 173 – Tekening van Joe English in de nalatenschap van pater Calbrecht, 176 –
De grafzerk van Marie Wais in de Sint-Salvatorskerk in Brugge, 270

Sweyghende tol?

Vraagwinkel 2008 - 2. - Ene Pieter Praet was in 1629 pachter van de “sweygenden thol” te Dendermonde. Wat hield die tol in, en vanwaar de term “zwijgend (?)”? B.

Bijzondere grafschriften

Vraagwinkel 2008 - 2.
Menschelike vormen
Spyse voor de wormen
Van ghelycke weerde
Wil my ghedyncken
Die liggen en stincken
In tslyck der eirde

Dit grafschrift werd in 1891 genoteerd te Lissewege. Zijn nog dergelijke grafschriften op rijm gekend en gedocumenteerd? De zgn. grappige grafopschriften uit 18de eeuwse drukken mogen hier buiten beschouwing worden gelaten. PdB

Waar ligt Gerina?

Vraagwinkel 2008 - 2. - In de kroniek van Despars staat vermeld dat de Van Straetens, na de moord op Karel de Goede, vluchtten naar Ierland en vandaar naar een eiland, dat men in latine Gerina heet. (Despars, ed. De Jonghe, deel 1, p. 307). Bij Lodewijk van Velthem staat: Nu woenden dese in Irlant/ Ende hadden daer verworven lant / Ane den coninc in deser maniere/ Datsi souden sonder faelgiere[n]/ Hem helpen houden des zees bort/ Ende haer landekijn eheten word/ van genen lieden Gerina. Waar ligt Gerina? Peter De Baets

Tieltse kaas en boter

Vraagwinkel 2008 - 2. - Op 7 augustus 1490 probeerde de Brugse schepen Jacob van Ghueleke de stad te ontvluchten. Hij werd opgepakt, verkleed als vrouw, als quansuus ic gae te Thieldwaerd om buetre (Het boeck van al ’t gene datter gheschiedt is binnen Brugghe sichtent jaer 1477 , 14 februarii, tot 1491, Gent 1859, p. 349). In Biekorf stond ook al eens een Brugse vermelding uit 1543 van middelbaer Tielsschen casekins, cleen Thielsschen casekins (B 93-370). Wat is geweten van Tielt als centrum voor boter en kaas? C. Slabinck

Elfstedenronde

Vraagwinkel 2008 - 2. - Vele jaren geleden hadden we ook in onze provincie een Elfstedenronde, weliswaar geen schaatswedstrijd, wel een wielerwedstrijd die aankwam op het Zand in Brugge. Werd er dan echt langs elf steden gefietst? En welke steden waren dat dan? ML

Conporsoen

Vraagwinkel 2008 - 2. - (In 1490) doe was… verbarrent droghen harync, geheeten conporsoen, zeer vele ende grote menichte (Het boeck van al ’t gene datter gheschiedt is binnen Brugghe sichtent jaer 1477 , 14 februarii, tot 1491, Gent 1859, p. 333). Staat “conporsoen” nog elders genoteerd? C. Slabinck

Expo 1935

Vraagwinkel 2008 - 2. - Dit jaar krijgt de Expo 1958 heel veel aandacht. Wordt er dan niet vlug vergeten dat ook in 1935 een Wereldtentoonstelling in Brussel werd georganiseerd? Zo massaal er in 1958 richting expo werd getrokken, zo weinig waren het er in 1935, nog volop crisisjaren. Zijn er lezers die de expo 1935 misschien zelf hebben meegemaakt en wat zijn hun ervaringen en herinneringen? Alle informatie is welkom. Ludo Vandamme

Manillen

Vraagwinkel. - Over kaartspelen is veel te vinden. Over manillen, zo sterk verspreid in onze provincie, bijna niets. Vanwaar de naam, hoe, wanneer en door wie geïntroduceerd? En van waar die populariteit? LV

Portret van Pieter Lanchals

Vraagwinkel 2008-2. - Ene graaf de Thiennes uit Gent was in 1834 in het bezit van een portret geschilderd door Holbein, voorstellende de Brugse schout Pieter Lanchals (Mess. des sciences de Belgique). Wat is daar van aan? B.

Haarsnijderijen

Vraagwinkel 2008-2. - In haarsnijderijen werden gedroogde hazen- en konijnenvellen via chemische processen bewerkt tot vilt. In Vlaanderen was en is vooral Lokeren (Oost-Vlaanderen) bekend voor deze nijverheid. Wie weet of haarsnijderijen ook in onze provincie, op industriële of ambachtelijke schaal, bedrijvig waren? AdS

Mendes de Leon

Vraagwinkel 2008-2. - Maurice Mendes de Leon (1856-1924) was een pionier van de gynaecologie in Nederland. Hij behoorde tot een Portugees-Joodse familie die al eeuwen te Amsterdam woonde. Zijn vader Isaac was getrouwd met ene Annely Phillips uit Abergavenny in Wales (Ned. Tijdschr. Geneeskunde (2008), p. 956-963).
Maurice is evenwel geboren te Brugge op 5 juli 1856: hoelang verbleef de familie Mendes te Brugge of waren ze enkel op doorreis? Peter De Baets